Mondelinge vraag aan minister Vandenbroucke: Maatregelen betere verloning verpleegkundigen

De voorbije maanden heeft zowel het parlement als uw regering een aantal maatregelen genomen om de verloning van (thuis)verpleegkundigen te verbeteren, deels structurele maatregelen, deels eenmalige. Ook Vlaanderen trekt trouwens meer dan een miljard structurele maatregelen uit voor het zorgpersoneel.

Graag had ik hierover een stand van zaken gehad:

1. Het fonds witte woede, waarbij er 400 miljoen naar federaal zorgpersoneel en thuisverpleegkundigen zou gaan.
   • Hoe ver staat het met deze maatregel?
   • Is hier nog overleg rond?
   • Wat is de timing voor de uitrol van deze maatregel?
   • Wanneer gaat de verpleegkundige op het terrein deze maatregel voelen en hoeveel zal er concreet extra op hun loonfiche komen dan?
2. Consumptiecheque van 300 euro voor het personeel van de federale ziekenhuizen, personeel van de WGC’s en de thuisverpleegkundigen.
   • Hoe ver staat het met deze maatregel?
   • Is hier nog overleg rond?
   • Wat is de timing voor de uitrol van deze maatregel?
3. Investering in het zorgpersoneel van 600 miljoen via IFIC voor personeel ziekenhuizen en thuisverpleegkundigen.
   • Hoe ver staat het met deze maatregel?
   • Is hier nog overleg rond?
   • Wat is de timing voor de uitrol van deze maatregel?
   • Wanneer gaat de verpleegkundige op het terrein deze maatregel voelen en hoeveel zal er concreet extra op hun loonfiche komen dan?
4. Aanmoedigingspremie van 985 euro voor al het ziekenhuispersoneel en de thuisverpleegkundigen.
   • Hoe ver staat het met deze maatregel?
   • Is hier nog overleg rond?
   • Wat is de timing voor de uitrol van deze maatregel?
   • Er diende hier nog een oplossing uitgewerkt te worden voor de zelfstandige thuisverpleegkundigen. Is dit al in orde?
   • Wanneer gaat de verpleegkundige op het terrein deze maatregel voelen en hoeveel zal er concreet extra op hun loonfiche komen dan?

Minister Vandenbroucke: Wat het Zorgpersoneelsfonds betreft, u weet dat er voor de algemene en psychiatrische ziekenhuizen in een budget van 301 miljoen euro voorzien is voor het jaar 2021. Er is voorzien dat de toewijzing van de middelen gebeurt op grond van de prioritaire behoeften en de nuttigst aan te werven functies om de werklast van het zorgpersoneel te verlichten en op basis van een voorafgaandelijk lokaal sociaal overleg.

Er is ook 52,8 miljoen euro toegewezen aan de fondsen Sociale Maribel van de private en publieke sector, voor de opleiding van zorgpersoneel en het mentorschap over de stagiairs-beoefenaars van de verpleegkunde in de ziekenhuissector en de sector van de thuisverpleging. Er is 48 miljoen voorbehouden om meer zelfstandige verpleegkundigen aan het werk te zetten.

De wet op het Zorgpersoneelsfonds voorziet niet in loonmaatregelen, maar gaat over bijkomende handen rond het bed en opleidingsinspanningen.

Het reglementaire werk voor de consumptiecheque is afgerond. U weet echter dat de uiteindelijke toekenning van die cheque door de manier waarop de RSZ-regelgeving in elkaar zit, afhankelijk is van het sluiten van collectieve arbeidsovereenkomsten of van een onderhandeling in het daarvoor bevoegde onderhandelingscomité. Die onderhandelingen zijn lopende en kunnen hopelijk spoedig worden afgerond.

De bedoeling is de cheques zo snel mogelijk te kunnen uitkeren. Het belangrijkste is dat die onderhandelingen gebeuren. De werkgevers moeten ook de nodige informatie bezorgen aan de fondsen-Maribel met betrekking tot het aantal personen dat in aanmerking komt voor de cheque. Daarna kunnen de fondsen de middelen ter beschikking stellen van de werkgevers.

Nadat die stappen zijn gezet, kan het zorgpersoneel de cheque ontvangen. Dat proces vraagt echter enige tijd. Daarom hebben wij in onze aankondiging van het afwerken van de maatregel gesteld dat het iets voor de komende maanden zou zijn en dat het zelfs nog tijd zou kunnen vragen tot midden 2021. De cheques zijn echter ook een jaar lang bruikbaar.

U vroeg ook naar de implementatie van het sociaal akkoord 2021-2022, dat over 600 miljoen euro gaat, gespreid over twee jaar, namelijk 350 miljoen euro in 2021 en bijkomend 250 miljoen euro in 2022.

Van die 600 op kruissnelheid is 500 bestemd voor loonmaatregelen, zoals het 100 % inventariseren van de loonschalen van het IFIC-model om de salarissen van het personeel te verbeteren, maar ook te harmoniseren tussen de verschillende sectoren. Daarnaast komt er een administratieve fusie van de aantrekkelijkheidspremie, de eindejaarspremie en wordt er een dertiende maand gecreëerd. Er is een tripartiete werkgroep opgericht om de ontwikkeling van beroepen in de sector te volgen. Deze groep is ondertussen al een eerste keer samengekomen.

Dan is er een budget van 100 miljoen voor de kwalitatieve verbetering van de arbeidsomstandigheden en het evenwicht tussen werk en privéleven. Hier moeten collectieve arbeidsovereenkomsten voor de private sector en collectieve protocolakkoorden voor de publieke sector tot stand komen. Die onderhandelingen zullen in de loop van het jaar 2021 plaatsvinden. In mijn publieke communicatie gaf ik meestal aan dat concreet de structurele loonsverhoging medio 2021 voelbaar moet worden voor de mensen. Daar wil ik het bij houden aangezien we toch een heel onderhandelingsparcours af te leggen hebben.

De aanmoedigingspremie is afgerond voor het ziekenhuispersoneel. Voor de thuisverplegingssector is in een gelijkaardige premie voorzien. De discussie die heeft plaatsgevonden over de belastingheffing en de bijdrageheffing is gestart vanuit het ziekenhuispersoneel. Wij hebben er nooit een geheim van gemaakt dat dat een bruto bedrag was. Dat heb ik heel uitdrukkelijk gezegd. Het zou mij zeer verbazen dat ik in tv-programma's het woord 'bruto' niet gebruikt zou hebben.

Bruto betekent dat er bijdragen en belastingen van het bedrag afgaan. Het ging ook om een bruto bedrag van maximaal 985 euro voor iemand die voltijdse prestaties heeft geleverd. Voor iemand die halftijdse prestaties heeft geleverd, gaat het natuurlijk maar om de helft van dat brutobedrag.

Wij hebben altijd in brutotermen gecommuniceerd omdat men heel moeilijk kan zeggen wat het netto zal betekenen voor iedereen. Voor een nettobedrag moet men rekening houden met de bijdragen en de voorheffing. De voorheffing is afhankelijk van de familiale situatie, dus dat verschilt, en van hoe die premie wordt uitgekeerd.

Heel wat ziekenhuizen voegen die premie bijvoorbeeld gewoon toe aan de eindejaarspremie en keren die dus in een keer samen met de eindejaarspremie uit. Daardoor ziet dat ziekenhuispersoneel een aanzienlijke voorheffing op het brutobedrag aangezien er voor de eindejaarspremie een hoge voorheffing geldt.

Het is natuurlijk een hele teleurstelling voor die mensen, want dan zien ze hoeveel bijdragen en belastingen ze betalen. Als er zo'n hoge voorheffing is omwille van het feit dat de betaling in één beweging gebeurt met die van de eindejaarspremie waarop een hoge voorheffing geldt, zou men als troost kunnen zeggen dat die mensen voor de uiteindelijke aanslag al een hoge voorheffing hebben betaald, maar het is voor hen natuurlijk heel teleurstellend om te zien dat ze veel belastingen en bijdragen betalen in ons land.

Wij hebben nochtans niet gekozen voor een belastingvrij systeem. Ik verwijs even naar het voorbije deel van mijn antwoord. De consumptiecheque was belastingvrij.

Het Parlement heeft lang geleden een belastingvrije cheque beloofd. U ziet hoe ongelooflijk lang het duurt eer zo'n belastingvrije cheque in de portemonnee van de mensen komt. Dat is pas een zeer ingewikkelde operatie.

Wij hebben dus gekozen voor iets wat snel ging, een premie op het einde van het jaar, wat een deel is van het loon. Dat is snel gegaan. Sommigen waren sceptisch of dat wel zou toekomen, maar dat is toegekomen. Als men dat snel doet, betekent het eigenlijk een loonsverhoging. Op loon gelden bijdragen en belastingen.

Eerlijk gezegd, ik denk dat we dat aan de mensen moeten zeggen. Bijdragen en belastingen worden betaald op lonen. Ook op structurele loonsverhogingen moeten belastingen en bijdragen worden betaald. Gelukkig dienen die voor een groot deel ook om onze sociale zekerheid en onze gezondheidszorg te financieren.

Ik begrijp natuurlijk wel dat mensen onaangenaam verrast waren, zeker als ze de hoge voorheffing zagen die geldt op de eindejaarspremie en die in heel wat ziekenhuizen ook in rekening is gebracht omdat de aanmoedigingspremie gewoon aan de eindejaarspremie is toegevoegd.

Yoleen Van Camp (N-VA): Mijnheer de minister, ik dank u voor uw duidelijk en uitgebreid antwoord. Het is jammer dat het inderdaad zo lang duurt. U hebt uitgelegd hoe dat komt. Er lopen nog heel wat onderhandelingen. Wij zullen dit verder opvolgen.

Ik had ondertussen het artikel teruggevonden waarover ik het had. Het ging over een opinie in De Tijd.

In dat artikel wordt een oplossing aangereikt om die premie op een zelfde manier te doen, dus ook snel, maar toch met heel wat minder afhouding, en ook via de sociale partners. Dat moet toch eens bekeken worden.

Ik zeg zeker niet dat u foute verwachtingen hebt geschept. U hebt steeds duidelijk gesteld dat het ging om een bruto bedrag. In het Parlement werden u daaromtrent ook vragen gesteld. Onze visie is anders op dit vlak. Ik denk dat de mensen zeker bereid zijn om langer te wachten als dat betekent dat die premie hoger kan zijn.

In die opinie wordt dus een mogelijke oplossing aangereikt om het op een gelijkaardige manier te doen, dus ik neem aan even snel, maar toch met minder afhouding. Ik ben het met u eens dat er lasten moeten worden betaald op werk, maar ik vind dit een heel ander geval. Het gaat immers om een aanmoedigingspremie voor het zorgpersoneel, in deze uitzonderlijke coronaomstandigheden. Het valt te verantwoorden dat de lasten die hierop betaald moeten worden, lager zijn. Daarvoor is een groot draagvlak te vinden, zowel in het Parlement als in de regering. Dus misschien wilt u er toch nog naar kijken en kan er toch nog een mouw aan worden gepast.