Mondelinge vraag aan staatssecretaris Mahdi: Illegale hongerstakers op campussen VUB en ULB

Zo’n 400 illegalen zijn op 23 mei van start gegaan met een hongerstaking op de campussen van de VUB en ULB en in de Begijnhofkerk in Brussel. Na ruim een maand wordt de gezondheidstoestand van sommige van deze mensen stilaan kritiek. Uw coalitiepartners PS en Ecolo voeren in de pers de druk op om over te gaan tot collectieve regularisaties, terwijl MR u net steunt in uw verzet daartegen.

Het is duidelijk dat de situatie enorm ontspoord is doordat men deze mensen veel te lang in onzekerheid heeft gelaten, met alle gevolgen van dien nu. In de pers stond een citaat van één van de hongerstakers: “De hoop is sterk: als het in 2009 is gelukt, waarom nu dan niet? Die gedachte houdt ons recht.” Zoals u weet heeft uw partij (samen met CDH, MR, Open Vld en PS) toen heel wat illegalen collectief geregulariseerd, waardoor er nu dus foute verwachtingen ontstaan.

Mijn vragen aan u:

1. Heeft u al coaching trajecten opgestart bij de hongerstakers aan de VUB en ULB?
2. Waarom verschaft u deze mensen geen duidelijkheid en wijst u hen uit, om zo duidelijk te maken dat wie geen recht heeft op verblijf, hier vaak illegaal aan kwam, valselijk beweerde vluchteling te zijn en dan weigert terug te keren en zo kansen ontneemt van echte vluchtelingen, niet kan blijven? Het verschaffen van die duidelijkheid lijkt me hier essentieel, vooraleer er doden vallen.

Sammy Mahdi, secrétaire d'État: Monsieur le président, chers collègues, en ce qui concerne d'abord vos questions relatives aux grévistes de la faim, bien sûr, je m'inquiète fortement de la situation actuelle. Je crains les conséquences médicales pour les personnes concernées et je comprends qu'elles se trouvent dans une situation précaire. Toutefois, comme je l'ai déjà dit hier, ceci ne justifie pas une politique ad hoc et non structurelle qui inclurait des mesures favorables aux personnes qui ont décidé d'entamer une grève de la faim ou pire, de se coudre les lèvres. C'est bien l'inverse.

Le fait de se trouver à nouveau dans une situation de grève de la faim après les campagnes de régularisation de 2000 et 2009 me renforce dans la conviction que nous avons besoin d'une solution structurelle. Pour cette raison, je suis en train de renforcer et d'étendre la migration légale existante et d'assurer que la procédure 9bis reste une procédure d'exception, ceci en enlevant certaines catégories de cette procédure comme par exemple les apatrides que j'ai déjà mentionnés à plusieurs reprises. Transformer la procédure 9bis en un nouveau canal de migration légale avec des critères ou régulariser temporairement toutes les personnes sans séjour légal, comme le proposent plusieurs organisations, ne sont pas des solutions.

Mevrouw Van Camp, u vroeg of ik geen duidelijkheid zou moeten brengen. Ik denk dat ik de voorbije dagen en hier weer in mijn antwoord vrij duidelijk ben geweest.

Comme vous tous, je cherche des solutions à court terme également.

J'ai ainsi proposé à plusieurs reprises aux représentants des grévistes et différentes organisations et comités de soutien d'informer les personnes sur les sites sur leur dossier, sur les décisions ayant été prises, leurs raisons et conséquences et sur les procédures de séjour. Je constate qu'il est très difficile de convaincre les personnes de suivre les voies existantes. J'ai fait plusieurs propositions concrètes pour que mes administrations puissent aller sur place pour échanger sur le dossier individuel des grévistes – pour ceux qui le souhaitent.

Pour le moment, les personnes concernées et les organisations entourant les actions ne sont pas encore ouvertes à cette démarche. Je voudrais inciter tout le monde à collaborer de manière constructive à la lumière de cette proposition.

De vraag is al een paar keer gesteld wie die mensen zijn en wat dat precies betekent voor hen. Ik zou ook willen weten wie zij zijn, vandaar de oprichting van zo'n neutrale zone, waar wij mensen degelijk kunnen informeren en weten over wie het precies gaat. Daar zijn wij volop mee bezig en wij hopen dat alle partners daaraan meewerken. Wij volgen deze moeilijke en delicate situatie op de voet, zowel vanuit medisch als vanuit veiligheidsoogpunt.

Ik heb ook een officieel verzoek gekregen van minister Dermagne om de Interministeriële Conferentie Migratie en Integratie samen te roepen. Ook ik wil graag zo vlug mogelijk de IMC samenroepen, die ook in mijn beleidsverklaring stond, aangezien zij tot doel heeft om te kunnen afstemmen over thema's waarvan de bevoegdheden verspreid zijn over de verschillende bevoegdheidsniveaus en wij allen gebaat zijn bij een betere afstemming en coördinatie. Dat is uiteindelijk de bedoeling van een IMC. Daarbij denk ik aan een goede afstemming inzake arbeids- en studiemigratie, inzake inburgering, inzake integratie en activering van nieuwkomers, inzake het beleid rond kwetsbare groepen van niet-begeleide minderjarigen of de controle op sommige verblijfsvoorwaarden. Ik wacht op dit moment echter nog steeds op de aanduiding van de vertegenwoordiger van de Brusselse regering vooraleer wij effectief van start kunnen gaan. Zoals u weet, moeten alle regeringen hun delegatie aanduiden en wij wachten nog op eentje.

Het thema van de retributies werd al door verschillende hongerstakers en organisaties bij mij aangekaart. Zoals gezegd, zal ik met een voorstel komen dat is gebaseerd op een gedetailleerde berekening van de effectieve behandelingskosten van de verschillende aanvragen.

Deze week nog heb ik trouwens een aantal organisaties gezien die tot bij mij zijn gekomen om een petitie af te geven met 28.000 handtekeningen. Ik wil maar aangeven dat ik zeker blijf luisteren, maar dat betekent daarom niet dat wij het beleid dat wij verdedigen, dat een beleid van het hart en het verstand is, in vraag stellen.

Mijnheer Segers, u stelde verschillende vragen over de toepassing van de huidige procedure voor humanitaire regularisatie. Het is belangrijk voor ogen te houden dat alle dossiers inderdaad individueel en in het geheel worden beoordeeld en dat er dus geen criteria zijn op basis waarvan iemand een recht op verblijf heeft. Wel zijn er verschillende elementen die samen het geheel van het dossier positief of negatief beïnvloeden voor de uiteindelijke beslissing.

De instructie van 19 juli 2009 werd vernietigd door de Raad van State in 2011 en die criteria worden dus niet meer toegepast. Ook het criterium van de prangende humanitaire situatie, dat daarin terug te vinden was, wordt dus als zodanig niet meer toegepast. Wel is het duidelijk dat het om een humanitaire regularisatie gaat en dus dat bijzondere humanitaire situaties in rekening worden gebracht.

Er zijn geen criteria, maar uiteraard wel richtlijnen. Bij gebruik van criteria ligt de uitkomst in deze of gen zin vast. Dat is nooit het geval; er zijn wel richtlijnen met positieve en negatieve uitkomst. Zo weegt de openbare orde door en zal de kwetsbaarheid van kinderen bijdragen aan een positieve beslissing, zoals u al van anderen hebt kunnen horen.

De aanvragen worden inderdaad chronologisch behandeld. Gevoelige dossiers krijgen wel voorrang, zoals ouders van als vluchteling erkende kinderen wegens gevaar voor genitale verminking. Voor die doelgroep willen we namelijk geen toepassing van artikel 9bis. Personen die wachten op een verwijdering of bewoners die in een opvangcentrum verblijven met een verlengd recht op opvang, kunnen meestal ook rekenen op een versnelde behandeling. Voor de rest moet de behandeling wel chronologisch gebeuren. Het is belangrijk dat zeker de oudste dossiers het snelste behandeld worden. We hebben allemaal de ambitie om niemand jaren te laten wachten op een antwoord. De betrokkenen verdienen dus zo snel als mogelijk een antwoord te krijgen.

Bepaalde onderdelen van de oude instructies zijn ondertussen in de verblijfswet opgenomen, zoals ouders van een Belgisch minderjarig kind in de reglementering op de gezinshereniging, artikel 40bis, §2.5, en de familieleden van een EU-burger die niet binnen het toepassingsgebied van de gezinshereniging vallen, maar van wie het verblijf moet worden vergemakkelijkt krachtens de Europese burgerschapsrichtlijn, artikel 47, §1.3. Ik ben het absoluut niet eens met de stelling dat de beslissingen onvoldoende gemotiveerd zouden zijn. Ze worden uitgebreid gemotiveerd in feiten en in rechten, anders worden ze wel geannuleerd door de Raad voor Vreemdelingenbetwistingen.

Zoals ik reeds meermaals aan de commissie heb meegedeeld, bestaan er geen statistieken over de behandelingstermijn. De personeelsbezetting van de dienst die de aanvragen op basis van artikel 9bis behandelt, is de voorbije jaren geëvolueerd van 17,7 voltijdse equivalenten eind 2018 naar 23,3 voltijdse equivalenten vandaag. Ik voorzie op korte termijn in een verdere versterking van de diensten om de achterstand snel weg te kunnen werken. Dat is immers onze absolute prioriteit.

Yoleen Van Camp (N-VA): Mijnheer de staatssecretaris, als ik het goed begrijp, is er op de kern niet echt een doorbraak geweest. Dat is vreemd, ik had gehoord van wel. U herhaalt eigenlijk vooral het antwoord dat u gisteren hebt gegeven, dus ik vermoed dat er geen nieuwe oplossing uit de bus is gekomen. De situatie blijft dus aanslepen.

Ik vind het goed dat u standvastig blijft. Ik heb in een opiniestuk in De Tijd gelezen dat van alle slechte oplossingen die er in dit dossier zijn het toegeven en papieren geven de slechtste is. Dat onderschrijf ik zeker. Mijn vraag was niet om duidelijkheid te brengen in deze dossiers aan het einde van de rit, maar wel om sneller duidelijkheid te brengen. Wanneer mensen beginnen te staken, zouden ze veel sneller, zelfs nog vooraleer ze beginnen te staken, moeten worden uitgewezen. Dat is de duidelijkheid waarnaar ik verwees om mensen hiertegen te beschermen. Zij hebben in de media duidelijk gezegd dat ze nog altijd hopen omdat in het verleden, onder andere ook onder de vlag van uw partij, er collectieve regularisaties zijn gebeurd, de laatste in 2009.

De enige weg van de duidelijkheid is om net sneller te werken aan dat terugkeerbeleid, het sluitend te maken en veel sneller uit te wijzen bij een negatieve beslissing. U hebt tot op vandaag jammer genoeg niet de juiste beslissingen genomen om die te verzekeren, integendeel. U hebt, onder andere wat detentie betreft, een nieuwe stap achteruit gezet. U zegt aan de achterstand te werken door extra personeel aan te werven.

Zowat de enige beslissing die u neemt, is meer budget pompen onder meer in de opvang en de behandeling van aanvragen. Zolang u niets doet aan de ongebreidelde instroom van vooral illegale migratie naar dit land, zolang u dat niet aanpakt, blijft het dweilen met de kraan open.