Mondelinge vraag aan staatssecretaris Mahdi: ontradingscampagnes voor asielzoekers

In de plenaire van donderdag 26 november, antwoordde u op een vraag van een collega het volgende:

Ondertussen ben ik, op basis van de laatste zaken die zijn gebeurd, van plan om een ontradingscampagne uit te rollen om duidelijk te maken dat de mensen die de stap zetten om via een heel gevaarlijke route, waarop zij hun leven riskeren, naar België te komen op een irreguliere manier als economisch migrant, geen toekomst hebben in Europa en in België.

Mijn vraag aan u:

1. Zijn deze ontradingscampagnes al uitgetekend en uitgerold?
2. Wat houden de campagnes precies in?  
3. Via welke kanalen zullen deze campagnes gelanceerd worden?
4. Op welke doelgroepen en landen zullen ze gericht zijn?
5. Welke periode zullen deze campagnes lopen?
6. Op wat voor bereik rekent u met deze campagnes?

Staatssecretaris Sammy Mahdi: Mevrouw Van Camp, deze vraag biedt mij de gelegenheid om wat meer duiding te geven. Ik zal uw vraag zeer ruim interpreteren en ook ingaan op de reisbeperkingen. U zegt dat mensen wel hier geraken maar dan niet meer terugkeren. Men kan de manier waarop ze naar hier komen uiteraard niet vergelijken met de manier waarop ze teruggestuurd moeten worden. Economische migranten komen immers niet met het vliegtuig naar hier, zij proberen op een onwettelijke manier hier te geraken. Men kan dat dus moeilijk vergelijken met de terugkeerprocedure.

Dan is er de manier waarop Spanje en Gran Canaria deze mensen opvangen. Zoals gezegd ben ik niet de federale minister van Binnenlandse Zaken en ik ben zeker niet de Spaanse minister van Binnenlandse Zaken. Ik kan daar mijn mening over hebben en in gesprekken met Spanje haal ik die ook aan, maar u kunt mij moeilijk de manier waarop Spanje mensen opvangt verwijten. U kunt daarover de Spaanse ambassadrice of de Spaanse minister van Binnenlandse Zaken aanspreken maar het is niet iets waarover ik veel kan zeggen.

De ontradingscampagnes zijn uiteraard belangrijk en sinds het aantreden van deze regering organiseerde de Dienst Vreemdelingenzaken alvast een campagne om een antwoord te bieden op de plotse stijging van het aantal Braziliaanse aanvragen. Die campagne heeft ook resultaat gehad. De ontradingscampagnes waarover ik het zonet had zijn gericht op personen die reeds lang in België verblijven, maar die door de coronacrisis hun inkomen of onderdak verloren en daarom via een asielaanvraag opvang trachten te verkrijgen.

Voor de Braziliaanse gemeenschap werd er dan gebruikgemaakt van Facebook, artikels in magazines en informatiebrochures. Dat is vrij succesvol geweest en was een goed pilootproject. Al was het meer dan een pilootproject, want het heeft ook een serieuze impact gehad op de asielaanvragen vanuit die gemeenschap. Het was een pilootproject omdat wij gewerkt hebben met Facebookcampagnes en met Facebook Live, waardoor wij in die gemeenschap, mede dankzij middenveldorganisaties, heel wat mensen bereikt hebben. Daardoor had dit een veel grotere impact dan de standaardontradingscampagnes uit het verleden, die meer old school waren, die gebeurden via enkele krantenknipsels. Vandaag beschikken heel wat mensen over heel de wereld over een smartphone en dus zijn er andere manieren om mensen veel doelgerichter, sneller en beter te bereiken.

Deze campagne week dus af van hetgeen normaliter georganiseerd wordt, waar de doelgroep die wij willen bereiken, personen betreft die om economische redenen naar België wensen te migreren en hiervoor verkeerdelijk de asielprocedures gebruiken om aan een verblijfsstatuut te geraken. Mijn diensten hebben zich tot nu toe vooral gefocust op Noord-, West- en Centraal-Afrika, de Kaukasus en de Balkan. Door covid ligt dat voor een stuk stil.

Er was bijvoorbeeld een campagne gepland gericht op Kameroen, maar die campagne is uitgesteld vanwege de covidreisbeperkingen. Ik zei het daarstraks reeds in antwoord op collega Van Langenhove, er worden vaccinaties georganiseerd in België maar ook in de rest van de wereld en dus zullen wij nieuwe migratiefluxen zien. Het is dus niet onbelangrijk om op korte termijn te zorgen dat wij onze ontradingscampagnes opnieuw kunnen uitrollen, want die zullen noodzakelijk zijn.

Deze campagnes kunnen op verschillende niveaus en manieren georganiseerd worden. Het kan op hoog niveau, door zelf ter plaatse te gaan of de directeur-generaal van de dienst Vreemdelingenzaken uit te zenden. Het kan ook op een lager niveau door migratieambtenaren uit te zenden, al dan niet in samenwerking met ngo's en internationale organisaties. Het kan gaan om informatiecampagnes via de kranten, via brochures en wat mij betreft ook veel meer via sociale media, via internet, via websites als Facts about Belgium, want dat is de beste manier om een zo ruim mogelijk publiek te bereiken.

Yoleen Van Camp (N-VA): Mijnheer de staatssecretaris, ik dank u voor uw aanvulling op de vorige vraag. Ik vraag helemaal niet dat u voor Spanje optreedt en de opvang daar regelt. U hoeft mij geen woorden in de mond te leggen.

Ik heb u specifiek gevraagd of u hebt aangekaart dat u de hotelopvang problematisch vindt, aangezien paars-groen ervaring heeft met het nefaste aanzuigeffect van hotelopvang. Mijn enige vraag was of u als bevoegd staatssecretaris in dit land de hotelopvang duidelijk zou veroordelen en zou vragen om dat onmiddellijk te stoppen en dat u ons in het Parlement en de bevolking zou geruststellen dat de hotelopvang stopt. Dat doet u dus niet, waarvan akte.

Ik vind het ook zeer teleurstellend dat de ontradingscampagnes door corona stil liggen. De asielaanvragen gaan immers in stijgende lijn en zijn erg hoog in deze coronatijden. Daarop kom ik straks terug met mijn collega Darya Safai, die dit opvolgt.

Ik kan alleen maar aanraden om deze campagnes gewoon te laten doorlopen en ze te hervatten tot die instroom terug op een normaal peil staat.